Maliye Bakanlığından:
Ek Emlak Vergisi Genel Tebliği (Seri No:1)
26/11/1999 tarih ve 4481 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle bir defaya mahsus olmak üzere "Ek Emlak
Vergisi" ihdas edilmiş bulunmaktadır. Bu verginin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır.
1. VERGİNİN KONUSU
1319 sayılı Emlak
Vergisi Kanununun 1 ve 12 nci maddelerinde belirtilen bina, arsa ve
araziler ek emlak vergisine tabidir.
2. MÜKELLEF
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 3 ve 13
üncü maddelerine göre, bina ve arazi vergisinin mükellefi, bina, arsa ve
arazinin maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa bina, arsa
ve araziyi malik gibi tasarruf edenlerdir. Belirtilen bina, arsa ve arazi
vergisinin 1999 yılında mükellefi olanlar, ek emlak vergisinin de
mükellefidirler.
3. MUAFLIK VE İSTİSNALAR
a) Brüt Alanı 120 m2'yi Geçmeyen
Konut İstisnası Türkiye
sınırları içinde sahip olunan konutlardan brüt alanı 120 m2'yi geçmeyen ve
mükellefçe seçilen bir tanesi ek emlak vergisinden müstesna
tutulacaktır. Sahip olunan konut veya
konutların brüt alanının 120 m2'yi geçmesi halinde, ek emlak vergisine
ilişkin istisna uygulanmayacaktır.
Brüt kullanım alanı tabiri, emlak vergisi
matrahının hesaplanmasında esas alınan ve bina vergisi beyannamesinin 20
no'lu satırındaki m2'yi ifade
etmektedir.
Brüt alanı 120 m2'den küçük birden
fazla konuta sahip olunması halinde, hangi konut için istisnadan
yararlanılmak istendiği bir dilekçe ile ilgili
belediyeye bildirilecektir. Mükelleflerin
tercih ettiği bu konutları için belediyece ek emlak vergisi
hesaplanmayacaktır.
Mükelleflerin Türkiye sınırları içinde brüt
alanı 120 m2'den küçük tek konutu varsa, bu konut için de istisna
uygulanabilmesi amacıyla ilgili
belediyeye dilekçe verilmesi
zorunludur.
Hisseye düşen brüt alanı 120 m2'yi
geçmeyen birden fazla konuta sahip olunması halinde de, ilgili belediyeye
dilekçeyle müracaat edilecek ve bu hisseli konutlardan tercih edilen biri
için ek emlak vergisi hesaplanmayacaktır.
Örnek 1- Mükellefin, (A) belediyesi
sınırları içerisinde üç ayrı konutu olup, bu konutların her birinin brüt
alanı 120 m2'yi geçmemektedir.
Mükellefin, bu konutlarından tercih ettiği
birisi için dilekçe vermesi halinde, tercih ettiği konut için ek emlak
vergisi ödemeyecektir.
Örnek 2- Mükellefin, (A) ve (B)
belediyesi sınırları içerisinde iki meskeni vardır. Mükellef, (A)
belediyesi sınırları içindeki konutunun brüt
alanı 130 m2'dir. (B) belediyesi sınırları
içinde bulunan konutunun ise brüt alanı 100 m2'dir. Mükellef, (B)
belediyesi sınırları içinde bulunan 100 m2'lik konutu için dilekçe vermesi
halinde istisnadan yararlanabilecektir. Mükellefin, (A) belediyesi
sınırları içindeki konutu için istisnadan
yararlanması mümkün
bulunmamaktadır.
Örnek 3- Mükellefin, (A) ve (B)
belediyesi sınırları içinde 1/2 hisse ile sahip olduğu ve hissesine düşen
brüt kullanım alanı 120 m2'nin altında olan iki konutu vardır. (A)
belediyesi sınırı içinde bulunan konutundaki brüt alandan mükellef payına
düşen hisse 65 m2, (B) belediyesi sınırı içindeki konutun brüt alanından
mükellef payına düşen hisse ise 60 m2'dir. Konut istisnasının
uygulanmasında bu hisselerin toplam miktarı 125 m2 değil, mükellefin
tercih edeceği konuttaki hisse dikkate alınacak ve bu konut için istisna
uygulanacaktır.
Örnek 4- Mükellefin, (A) ve (B)
belediyesi sınırları içerisinde iki konutu vardır. Bu konutların her
birinin ayrı ayrı brüt alanı 120 m2'nin üzerindedir. Mükellefin sahip
olduğu her iki konutun da brüt alanı 120 m2'yi geçtiğinden, her ikisi için
de ek emlak vergisi ödeyecektir.
b) Deprem Bölgesinde Bulunan Bina,
Arsa ve Araziler ile Depremde Varlıklarının Yüzde 10'nu Kaybedenlerin
Gayrimenkullerine İlişkin İstisna Bolu, Kocaeli, Sakarya, Yalova illerinin
merkez ve ilçelerinde bulunan bina, arsa ve araziler ek emlak vergisinden
istisna edilmiş olup, belirtilen il sınırları dahilinde bulunan
gayrimenkuller nedeniyle ek emlak vergisi ödenmeyecektir. Diğer taraftan,
17.8.1999 veya 12.11.1999 tarihinde meydana gelen depremlerde
varlıklarının en az yüzde onunu (tevsik edilmek kaydıyla), eşini veya
birinci derecede kan hısımlarından birini kaybedenlerin bina, arsa ve
arazileri de ek emlak vergisine tabi tutulmayacaktır.
Varlıkların en az yüzde onunu, eşini
veya birinci derece kan hısımlarından (çocuklar, anne veya baba) birini
kaybetmeleri nedeniyle ek emlak vergisinden muaf olanlar durumu
gayrimenkullerinin bulunduğu belediyeye bir dilekçe ile bildireceklerdir.
Dilekçeye herhangi bir belge eklenmesine gerek
bulunmamaktadır.
Varlıklarının en az yüzde onunu
kaybeden mükelleflerin kendilerinden belge talep edilmesi halinde, bu
durumu depremin vukua geldiği yerdeki il ve/veya ilçe idare kurulundan
alacakları kararlar ile belgelendirmeleri gerekmektedir.
c) Diğer Muafiyet ve İstisnalar
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 4
ve 14 üncü maddelerinde bina ve arazi vergisine ilişkin daimi muaflıklar,
5 ve 15 inci maddelerinde de geçici muaflıklar düzenlenmiştir.
Anılan Kanunun 9 ve 19 uncu
maddelerinde de, oturulması ve kullanılması kanunların verdiği yetkiye
dayanılarak yasak edilen binalar ile arazilerden emlak vergisinin
alınmaması öngörülmüştür. Ayrıca, söz konusu 9 uncu maddenin ikinci
fıkrası hükmüne göre; yıkılan, yanan veya tamamen kullanılamaz hale gelen
binalardan dolayı bina vergisi mükellefiyeti sona ermektedir.
Yine aynı Kanunun 30 uncu maddesinde,
kanunlar veya diğer kamu düzeni koyan mevzuatla tasarrufu kısıtlanan bina,
arsa ve araziler için kısıtlılığın devam ettiği müddetçe emlak vergisinin
1/10 oranında ödeneceği belirtilmiştir.
Buna göre, Emlak Vergisi Kanununda yer alan ve
yukarıda belirtilen muafiyet ve istisna hükümleri ile diğer kanunlarda
emlak vergisi ile ilgili
olarak yer alan muafiyet ve istisna hükümleri,
ek emlak vergisinin uygulanmasında da dikkate alınacaktır.
4- MATRAH VE NİSPET
Ek emlak vergisi, Emlak Vergisi Kanununda
yazılı matrah ve nispetler üzerinden hesaplanacaktır.
Bina vergisinin nispeti meskenlerde
binde 1, mesken dışındaki binalarda binde 2'dir.
Arsa vergisinin nispeti binde 3, arazi
vergisinin nispeti ise binde 1'dir. Ek emlak vergisi, yukarıda yazılı
bina, arsa ve arazi vergisi nispetlerine
göre hesaplanacaktır. Diğer taraftan, Emlak
Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının Bakanlar Kuruluna
verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 98/12031 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile Türkiye sınırları içinde tek meskeni olup, gelirleri
münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları
aylıklardan ibaret bulunanların veya bunlardan kendileri üzerine kayıtlı
meskeni olmayanların anılan kurumlardan aylık almayan ve herhangi bir
geliri de bulunmayan eşleri ile şehitlerin dul ve yetimlerine ve gazilere
ait tek meskenin bina vergisi oranı, 1999 yılı için sıfıra
indirilmiştir.
Bu nedenle, indirimli (sıfır) emlak
vergisi oranından yararlanan mükelleflerin sahip olduğu bu konutlar, 120
m2'yi geçmiş olsalar dahi ek emlak
vergisine tabi tutulmayacaktır.
5- TARH, TAHAKKUK VE ÖDEME
Ek emlak vergisi için beyanname
verilmeyecek ve 1998 yılı genel beyan döneminde veya 1998 yılında ortaya
çıkan ve vergi değerini tadil eden nedenlerle verilen bina, arsa ve arazi
vergisi beyannameleri bu vergi için de verilmiş sayılacaktır.
Bu vergi, 1999 yılı bina, arsa ve
arazi vergisi matrahları üzerinden emlak vergisi oranları dikkate alınarak
hesaplanacak ve tahakkuk fişi ile tahakkuk ettirilecektir. Hesaplanan
vergi, mükellefe ayrıca tebliğ edilmeyecektir. Ancak, mükellefin dilekçe
vererek istisna uygulanmasını tercih ettiğini bildirdiği konut için,
ilgili belediyece ek emlak vergisi tahakkuk ettirilmeyecek, tahakkuk
ettirilmiş ise terkin edilecektir.
Diğer taraftan, 4444 sayılı Kanunla
Emlak Vergisi Kanununa eklenen geçici 18 inci madde hükmüne göre
beyanlarını yenileyen mükelleflerin beyan edecekleri vergi değerleri, 2000
yılı ve müteakip yıllara ilişkin vergilendirmelerde gözönünde
bulundurulacağından, ek emlak vergisinin hesabında bu değerler dikkate
alınmayacaktır.
1999 yılı bina, arsa ve arazi vergi
matrahı üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen ek emlak vergisi, ilki 1999
yılı Aralık ayı içinde, diğeri ise 2000
yılının Mart ayı içinde olmak üzere iki eşit
taksitte ödenecektir. Bu verginin tamamının ilk taksitte ödenmesi
mümkündür.
1998 yılı genel beyan döneminde veya
1998 yılında ortaya çıkan ve vergi değerini tadil eden nedenlere ilişkin
olarak beyanname vermesi gerekirken, bu Kanunun yayımı tarihine kadar
bina, arsa ve arazi vergisi beyannamesi vermeyen mükelleflerin ek emlak
vergisi ise Emlak Vergisi Kanununun 32 nci maddesine göre belirlenecek
emlak vergisi matrahı üzerinden tarh ve tahakkuk
ettirilecektir.
6- MAHSUPLAR
Mükelleflerin daha önce dilekçe vermemeleri
nedeniyle ek emlak vergisinin fuzulen tahakkuk ettirilerek tahsil edilmesi
halinde, fuzulen tahsil edilen ek emlak vergisi öncelikle, aynı belediye
hudutları içindeki diğer gayrimenkullere ait ek emlak vergisinin ikinci
taksitine mahsup edilecektir. Bu mahsuba rağmen mahsup edilmeyen bir
miktarın kalması halinde, talepleri halinde mükelleflere iade
edilebileceği gibi, mükellefin 2000 ve müteakip yıllara ait emlak
vergisinden de mahsup edilebilecektir.
7- BELEDİYELERCE TAHSİL EDİLECEK EK
EMLAK VERGİSİNİN VERGİ DAİRELERİNE YATIRILMASI
Belediyeler, mükelleflerden tahsil ettikleri ek
emlak vergisi ile mükelleflerin ek emlak vergisini vadesinden sonra
ödemeleri nedeniyle tahsil
edecekleri gecikme zammını, tahsilatın
yapıldığı ayı takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar muhtasar
beyanname ile bağlı bulundukları vergi dairesine beyan ederek
ödeyeceklerdir. Tahsil
ettikleri ek emlak vergilerini yukarıda belirtilen süre içinde yatırmayan
belediyelerden, yatırmaya mecbur oldukları vergiler, 6183 sayılı
Kanun hükümlerine göre gecikme zammı
tatbik edilerek tahsil edilecektir.
Ayrıca, 4481 sayılı Kanunun
yöneticilerin sorumluluğu ile ilgili 11 inci maddesine göre belediye
başkanları, belediyelerin bu Kanun uyarınca tahsil ettikleri ek emlak
vergisinin ilgili tahsil dairesine zamanında ve tam olarak yatırılmasından
yükümlü bulunmaktadırlar. Bu yükümlülüğe uymayan belediye başkanları adına
zamanında ödenmeyen verginin %10'nu tutarında ceza kesilecek ve bu ceza,
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine
göre müşterek ve müteselsilen sorumluluk esasına göre belediye
başkanlarından tahsil edilecektir.
8- EK EMLAK VERGİSİ HAKKINDA
UYGULANACAK KANUN HÜKÜMLERİ:
Ek emlak vergisi hakkında 4481 sayılı Kanunda
hüküm bulunmayan hallerde,1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu, 213 sayılı
Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümleri uygulanacaktır.
Tebliğ
olunur.
|